تخصص یکی از مراحل تحصیل علوم بالینی اعم از دامپزشکی و پزشکی است. دکتران عمومی پس از اتمام تحصیلات خود در دانشکده دامپزشکی و پزشکی و...، به طور معمول تحصیلات تکمیلی خود در یک تخصص خاص آغاز می‌کنند، که پس از طی این دوره که به رزیدنتی موسوم است، تبدیل به یک متخصص در همان تخصص خاص می‌شوند.
تاریخچه
تا حدودی می‌توان گفت پزشکان مدت‌هاست که تخصص دارند. به گفته جالینوس، تخصص در بین پزشکان رومی رایج بود. سیستم خاص تخصص‌های پزشکی مدرن به تدریج در قرن نوزدهم تحول یافت اما به رسمیت شناختن غیررسمی تخصص پزشکی در جوامع قبل از رسمی شدن آن انجام شده‌است. تقسیم‌بندی تخصص‌های پزشکی در هر کشور متفاوت و تا حدی دلخواه است.
درآمد
میانگین حقوق سالانه یک پزشک متخصص در آمریکا در سال ۲۰۰۶ معادل ۱۷۵٬۰۱۱ دلار و برای جراحان ۲۷۲٬۰۰۰ دلار بو
در جدول زیر میزان متوسط حقوق دریافتی پزشکان متخصص مختلف آمریکا در ژوئیه ۲۰۱۰ به تفصیل ذکر شده‌است. همچنین به‌طور میانگین ساعات کار هفتگی برای پزشکان تمام وقت (داده‌های ۲۰۰۳) آورده شده‌است.
هدف از برقراری دوره‌های فوق‌تخصصی پزشکی ، تربیت پزشک فوق‌تخصص مورد نیاز کشور، به منظور ارتقاء سطح
علمی آموزش پزشکی، پژوهش و خدمات پزشکی و نیز دستیابی به آخرین یافته‌های علمی پزشکی می‌باشد.
تعریف دوره
دوره فوق‌تخصصی پزشکی بالینی، بالاترین مقطع تحصیلات دانشگاهی پزشکی است. متقاضیان واجد شرایط پس از موفقیت در آزمون پذیرش دستیار (کتبی و شفاهی) و گذراندن دوره آموزش علمی و عملی مصوب، در یکی از مراکز مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با دفاع و تایید رساله و موفقیت در آزمون نهایی به اخذ دانشنامه فوق‌تخصصی نایل می‌گردند.
تعریف دستیار
دستیار فوق‌تخصصی به فردی اطلاق می‌شود که با داشتن مدرک دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز یا گواهی قبولی آن و پذیرش در آزمون ورودی ، با رعایت کلیه مفاد این آیین نامه در مدت زمان مصوب به آموزش‌های نظری ، کسب مهارت‌های عملی و فعالیت‌های پژوهشی بپردازد.
شرایط پذیرش
شرایط پذیرش دستیار در رشته‌های فوق‌تخصصی بالینی‌طبق مقررات دبیر خانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی هر ساله در سایتهای مربوطه اعلام میگردد.
1)شرکت و قبولی در آزمون پذیرش دستیار
2)تایید صلاحیت عمومی طبق ضوابط شورای انقلاب فرهنگی
- اعضای هیات علمی رسمی( قطعی یا آزمایشی)برای تحصیل در دوره های فوق تخصصی نیازبه گزینش مجدد ندارند.
-هر داوطلب می‌تواند بدون شرط سنی و محدودیت در آزمون فوق تخصصی شرکت نماید.
3) نداشتن نقص عضو مؤثر حرفه‌ای بر حسب رشته
4) داشتن دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز و یا گواهی قبولی در امتحان دانشنامه تخصصی
5) داشتن کارت پایان خدمت نظام وظیفه یا معافی آن برای اقایان
تبصره: داوطلبانی که خدمت وظیفه انان حداکثر تا پایان شهریور ماه همان سال به اتمام می رسد می توانند در ازمون شرکت نمایند.
تبصره:موافقت دانشگاه محل خدمت آن دسته از متقاضیانی که به عنوان ماده یک قانون نحوه تامین هیات علمی مشغول انجام خدمت وظیفه در دانشگاههای علوم پزشکی کشور بوده و تا پایان شهریور ماه همان سال معادل مدت خدمت سربازی مصوب خود را خواهند گذراند ضروری است.
6)نداشتن نقص عضو موثر حرفه ای
7) عدم اشتغال به تحصیل در یکی از رشته‌های فوق‌تخصصی پزشکی و دوره‌های تکمیلی تخصصی (فلوشیپ) و PhD.
شرایط اختصاصی:
- معادل 20%از کل ظرفیت پذیرش هر رشته در آزمون پذیرش دستیار به مشمولین قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاهها موسسات اموزش عالی که حداقل80%نمره آزمون کتبی آخرین نفر اعلام شده به آزمون شفاهی برابر ظرفیت را کسب نمایند اختصاص می یابد.
لیست تخصص های پزشکی به شرح زیر می باشند :
- تخصص چشم پزشکی
- تخصص رادیولوژی
- تخصص پوست
- تخصص ارتوپدی
- تخصص مغز و اعصاب (نورولوژی)
- تخصص جراحی مغز و اعصاب (نوروسرجری)
- تخصص قلب
- تخصص گوش و حلق و بینی
- تخصص فیزیکی
- تخصص رادیوتراپی
- تخصص پاتولوژی
- تخصص زنان
- تخصص روانپزشکی
- تخصص جراحی
- تخصص داخلی
- تخصص بیهوشی
- تخصص عفونی
- تخصص اجتماعی
- تخصص طب اورژانس
- تخصص پزشکی قانونی
- تخصص پزشکی ورزشی
- ۰۱/۰۹/۱۲